SH 11: Bài 19: TUẦN HOÀN MÁU (tt)

Phùng Văn Huy                                                                                                                      0918.111.849

Ngày soạn: 08/11/2015

Ngày giảng: 17/11/2015

Tiết 20 –Bài 19

TUẦN HOÀN MÁU (tt)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

Học xong bài này, HS cần phải:

1. Kiến thức

-         Giải thích được tại sao tim có khả năng đập tự động

-         Nêu được trình tự và thời gian co dãn của tâm nhĩ và tâm thất

-         Giải thích được tại sao nhịp đập của các loài thú lại khác nhau

-         Nêu được định nghĩa huyết áp và giải thích được tại sao huyết áp giảm dần trong hệ mạch

-         Mô tả được biến động của vận tốc máu trong hệ mạch và nêu được nguyên nhân của sự biến động đó

2. Kĩ năng

-         Rèn kĩ năng quan sát tranh hình phát hiện kiến thức

-         Rèn kĩ năng phân tích, so sánh, tư duy lôgic

-         Rèn kĩ năng vận dụng và liên kết kiến thức

3. Thái độ

- Yêu thích môn học

- Bảo vệ môi trường, bảo vệ đa dạng sinh học

II. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC

-         Giảng giải

-         Hỏi – Đáp

-         Quan sát - Tìm tòi

III. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

-         SGK Sinh học 11

-         Giáo án

IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC

1.     Khám phá (5’)

+ Ổn định lớp

+ Kiểm tra bài cũ

-         Trình bày đặc điểm của bề mặt trao đổi khí làm tăng hiệu quả trao đổi khí

-         Có những hình thức hô hấp nào? Hình thức nào cho hiệu quả trao đổi khí cao nhất? Vì sao?

GV: Tại sao tim chúng ta hoạt động suốt đời mà không biết mệt mỏi

2. Kết nối

Hoạt động của GV và HS	TG	Nội dung
- GV mô tả thí nghiệm: Cắt rời tim ếch và cơ bắp chân ếch cho vào dung dịch sinh lí à Tim ếch vẫn co dãn bình thường nhưng cơ bắp chân ếch thì không co dãn được GV đưa ra 1 số câu hỏi - Trong dung dịch sinh lí tim vẫn co dãn được bình thường chứng tỏ điều gì? - Tính tự động của tim là gì? - Tính tự động của tim do dặc điểm cấu tạo nào của tim quyết định? à Do hoạt động của hệ dẫn truyền tim - Quan sát hình 19.1 SGK- 81 và mô tả cấu tạo hệ dẫn truyền tim? GV giảng giải hoạt động của hệ dẫn truyền tim ·        Nút xoang nhĩ tự phát xung điện theo khoảng thời gian nhất định à Chu kì bắt đầu à Cơ tâm nhĩ co ·        Lan truyền xung đến nút nhĩ thất, bó hiss và mạng puôckin à Cơ tâm thất co ·        Hết xung đến à Tâm thất, tâm nhĩ giãn (nghỉ) à Hết chu kì ? So sánh hoạt động của cơ tim và cơ xương ở trong cơ thể? HS nghiên cứu SGK trả lời GV yêu cầu HS quan sát hình 19.2 SGK- 82 và đưa ra 1 số câu hỏi: - Chu kì tim là gì? - Chu kì tim gồm những pha nào? Thời gian mỗi pha đó là bao nhiêu? - Tại sao tim đập suốt đời mà không biết mệt mỏi - Một chu kì tim kéo dài trong thời gian khoảng bao lâu? - HS trả lời lệnh SGK- 82 à Động vật càng nhỏ à Tỉ lệ S/V càng lớn à Nhiệt lượng mất vào môi trường xung quanh càng nhiều, chuyển hoá tăng lên à Tim đập nhanh hơn để đáp ứng đủ nhu cầu ôxi cho quá trình chuyển hoá HS nghiên cứu SGK trả lời GV đưa ra 1 số câu hỏi: - Hệ mạch gồm những thành phần nào? - Thế nào là tiết diện và tổng tiết diện mạch HS nghiên cứu SGK trả lời GV đưa ra 1 số câu hỏi: - Tim đẩy máu vào động mạch và tạo ra huyết áp. Vậy huyết áp là gì? - Huyết áp tâm thu là gì? Huyết áp tâm trương là gì? - Huyết áp phụ thuộc vào những yếu tố nào? - Tại sao người cao tuổi thường hay bị huyết áp cao? à Mạch máu hay bị xơ cứng, tính đàn hồi kém, sức cản tăng HS nghiên cứu SGK trả lời ? Tại sao tim đập nhanh và mạnh làm huyết áp tăng, tim đập chậm và yếu huyết áp giảm ? Tại sao khi cơ thể bị mất máu thì áp áp giảm - HS vận dụng kiến thức vừa học trả lời - GV yêu cầu HS quan sát hình 19.3 và bảng 19.2 cho biết trong hệ mạch huyết áp biến động như thế nào? Tại sao lại có sự biến động đó - HS quan sát hình vẽ trả lời: Sức đẩy máu của tim và áp lực của máu GV đưa ra 1 số câu hỏi: - Vận tốc máu là gì? Cho ví dụ vận tốc máu ở từng đoạn mạch? - HS trả lời lệnh SGK- 84 HS nghiên cứu SGK trả lời	13 21	III. Hoạt động của tim 1. Tính tự động của tim - Tính tự động của tim là khả năng co dãn tự động theo chu kì của tim - Hệ dẫn truyền tim: là tập hợp sợi đặc biệt có trong thành tim bao gồm nút xoang nhĩ, nút nhĩ thất, bó His và mạng Puôckin 2. Chu kì hoạt động của tim - Khái niệm: Chu kì tim là 1 lần co và dãn nghỉ của tim - Chu kì tim gồm 3 pha: ·        Pha co tâm nhĩ: 0,1s ·        Pha co tâm thất: 0,3s ·        Pha dãn chung: 0,4s à Một chu kì tim là 0,8s à Nhịp tim 75 lần/phút IV. Hoạt động của hệ mạch 1. Cấu trúc của hệ mạch - Động mạch - Mao mạch - Tĩnh mạch - Tiết diện mạch là diện tích mặt cắt của mạch - Tổng tiết diện là tổng diện tích của tất cả mạch thuộc 1 loại mạch nào đó 2. Huyết áp - Huyết áp là lực của máu tác dụng lên thành mạch - Huyết áp tâm thu (huyết áp cực đại) ứng với lúc tim co (110 – 120 mmHg) - Huyết áp tâm trương (huyết áp cực tiểu) ứng với lúc tim giãn (70 – 80 mmHg) - Huyết áp phụ thuộc vào: ·        Lực co tim ·        Nhịp tim ·        Khối lượng máu ·        Độ quánh của máu ·        Sự đàn hồi của mạch máu - Huyết áp giảm dần từ động mạch chủ đến tĩnh mạch chủ 3. Vận tốc máu - Khái niệm: Vận tốc máu là tốc độ máu chảy trong một giây -Vận tốc máu trong hệ mạch phụ thuộc vào tiết diện mạch và sự chênh lệch huyết áp giữa 2 đầu đoạn mạch

3. Thực hành luyện tập (5’)

-         GV hệ thống lại kiến thức bài học

4. Vận dụng (1’)

- Đọc kết luận SGK – 85

- Đọc mục “Em có biết” sgk - 86

- Học bài và trả lời các câu hỏi SGK

- Đọc trước bài 20 – Cân bằng nội môi

V. RÚT KINH NGHIỆM GIỜ DẠY